Nắm vững được tác dụng, vai trò của các hormone sinh sản, sẽ giúp ta quản lý dễ dàng hơn đàn Heo nái. Nằm trong loạt các bài viết về Heo nái sinh sản, hôm nay chúng tôi xin cùng các bạn trao đổi, chia sẻ tiếp về các vai trò cũng như tác dụng của các hormone sinh sản trong quản lý đàn Heo nái.
Bài này chúng tôi xin được trao đổi về các hormone chính:
– Gonadotropin Releasing hormone (GnRH)
– Estrogen hormone
– Progesteron hormone
– Prostaglandin hormone
– Các ứng dụng các hormone sinh sản trong quản lý đàn heo nái. (Xem thêm P1 , P2)
Quá trình tiết hormone sinh sản, hormone không đặc trưng cho loài. (Ảnh minh họa: Tạp chí Pcos)
01Gonadotropin Releasing Hormone (GnRH)
Là hormone được tiết ra từ các nơtron (neuron) của vùng dưới đồi (Hypothalamus).
Nó kích thích Tuyến yên (Pituitary Gland) tiết các hormone Gonadotropin (trong đó có FSH và LH), cũng chính bởi vậy mà nó có tên như vậy.
* Vai trò của các hormone Gonadotropin:
– FSH (Follicle Stimulating Hormone): cũng giống như tên gọi của nó, nó có tác dụng chủ yếu lên nang trứng, kích thích tế bào trứng phát sinh, phát triển.
– LH (Luteinsing Hormone): hormone này tăng cường sự phát dục của trứng, làm cho trứng chín và rụng, giải phóng noãn nang, đảm bảo cho hình thành thể vàng.
Có 2 hormone có chức năng sinh lý tương tự FSH và LH đó là:
– PMSG (Pregnant Mare Serum Gonadotropin) – Huyết thanh ngựa chửa: là hormone của nhau thai ngựa, hormone này có chức năng giống FSH nhiều hơn.
– HCG (Human Chorionic Gonadotropin): là kích tố của nhau thai người, kích tố của phụ nữ có chửa. Về chức năng sinh lý, nó gần giống LH.
02Estrogen Hormone
Hormone này do nang trứng tiết ra, gồm estradiol, estron, estrion. Trong đó, Estradiol có hoạt lực mạnh nhất.
– Nó đặc trưng cho hormone của con cái: duy trì các đặc điểm sinh dục, kích thích sự phát triển của tuyến vú, …
– Nó gây ra hành vi động dục ở con cái.
– Tác động lên tuyến yên để tăng cường tiết LH, góp phần gây rụng trứng.
03Progesteron hormone
Đây là hormone do thể vàng tiết ra.
Nó có tác dụng: Tác động ngược lại (feedback) tuyến dưới đồi (Hypothalamus) giảm tiết GnRH >> Tuyến yên giảm tiết LH và FSH >> Buồng trứng giảm tiết Estrogen: giảm co bóp tử cung (An thai).
Ngoài ra, còn có một hormone sinh sản nữa cũng rất quan trọng, nhân tiện tôi cũng xin giới thiệu:
04Prostaglandin hormone
Là hormone được tiết ra từ nội mạc ống sinh dục (tử cung, âm đạo) của con cái. Ở con đực cũng có hormone này, nó do tuyến tiền liệt tiết ra.
Nó không phải là đơn chất mà nó là những nhóm các acid béo không bão hòa. Được biết chủ yếu đến đó là PGE (loại tan trong Ê-te (Ether)) và PGF2α (loại tan trong Fosfate); ngoài ra còn gần 20 loại nữa. Tuy nhiên, loại có hoạt tính mạnh nhất là PGF2α mà ta quan tâm chủ yếu ở đây.
Tác dụng của nó là:
– Phá vỡ noãn bao để gây rụng trứng
– Phá hủy thể vàng, nang nước trên buồng trứng (làm tăng lượng Estrogen).
– Gây động dục, gây hưng phấn ống sinh dục, tăng cường nhu động tử cung, kích thích mở cổ tử cung.
VietDVM team